قاصدک
نام فارسی: قاصدک
نام علمی: Taraxacum officinala
نام عمومی: Dandelion
نام انگلیسی: Dandelion, Plessabed
نام خانواده: Compositae(گل مینا یا کاسنی)
گیاه شناسی:
قاصدک گیاهی است علفی، پایا و بدونه ساقه، با برگ هایی دارای بریدگی های نوک تیز شبیه دندان شیر که روی زمین گسترده هستند. از وسط برگ های قاصدک، دمکل هایی خارج می شود که در انتهای آنها گل هایی به رنگ زرد ظاهر می گردد و سپس به میوه کروی با تار های ابریشمی سفید رنگ تبدیل می شود که به نام قاصدک نامگذاری شده است. ریشه قهوه ای رنگ آن حاوی شیرابه ای تلخ مزه است. این شیرابه در قسمت های هوایی گیاه نیز وجود دارد. قسمت مورد استفاده قاصدک، قسمت هوایی و ریشه های آن است.
ترکیبات مهم:
این ترکیبات عبارتند از : ترکیبات تلخ از جمله اودسمانولید ها مانند تاراگزاسین و تری ترپن ها مانند تاراگزاسترول، استرول ها مانند سیتروسترول فلاونوئید ها، کاروتنوئید ها، موسیلاژ و مقدار زیادی پتاسیم که به خصوص در گیاه تازه به 5/4 درصد می رسد.
ویتامین ها شامل B1 ,B2 ,B3,B5,B6,B9,C,E,K و املاح آن شامل کلسیم، آهن، منگنز، منیزیوم، فسفر، روی، پتاسیم (397 میلی گرم درصد) و سدیم (76 میلی گرم در صد) در نوع تازه و خام می باشند.
دارو شناختی و اثرات مهم:
اثرات مهم مورد استفاده قاصدک عبارتند از: معرق ( به همین دلیل در بهبود سرماخوردگی موثر است)، ادرار آور، محرک اشتها، کمک به هضم، بخ حصوص هضم چربی، حل کننده سنگ مثانه، محافظت و تقویت کبد ( در اروپا برای بسیاری از مشکلات کبد به طور وسیع استفاده می شود)، در طب عوام جهت تصفیه خون، مسهل ضعیف، تسکین درد های آرتریت و رماتیسم، درمان امراض پوستی، از جمله اگزما. در این موارد بیشتر در فصل بهار و از گیاه تازه استفاده می شود.
مهم ترین اثرات گزارش شده:
ضد میکروب، ضدادم (ضد خیز)، ضد ورم، ضد اکسیدان، ضد روماتیسم، ضد سم، ضد نفخ، ضد اسپاسم، ضد تومور، قابض، صفرا آور، آلرژی زا، ملین، مسهل، هضم کننده، ضد عفونی کننده، ادرار آور، مقوی کبد، کاهش قند خون، فتوتوکسیک، محرک، مقوی معده، مقوی بدن، معرق و اشتها آور.
فرآورده های دارویی:
از این گیاه بیش از 500 فراورده مختلف در دنیا تهیه شده که در مشکلات یبوست، اورولوژی، روده ای – معده ای و صفراوی ( به عنوان صفرا آور مناسب) استفاده می شود. همچنین به عنوان مقوی کبد، رفع سوء هاضمه و مقوی بدن کاربرد دارد.
نکات قابل توجه:
• تاکنون گزارشی در مورد عدم مصرف آن در زمان شیردهی و حاملگی چاپ نشده است؛ ولی توصیه می شود از مصرف خودسرانه و زیاد از آن خودداری گردد.
