نام فارسی: خار مریم

نام علمی:  Silybum marianum

نام عمومی:  Milk thistle

نام انگلیسی:  Milk thistle

نام خانواده: Compositae(گل مینا)

گیاه شناسی:

خار مریم گیاهی است دو ساله، به ارتفاع تا 5/1 متر که به حالت خودرو در کنار جاده ها، در اراضی بایر و اطراف زمین های زراعتی می روید. برگ های آن بزرگ و شفاف با بریدگی دندانه دار و منتهی به خار است که خار های انتهایی به رنگ زرد می باشند. گل ها به صورت کاپیتول بزرگ از نوع لوله ای و به رنگ ارغوانی است. میوه ها سیاه رنگ و شفاف هستند. قسمت مورد استفاده دارویی خار مریم بیشتر دانه های آن است. این گیاه در اکثر نقاط ایران رویش دارد که مهمترین نقاط شامل گرگان، گنبد کاووس، بابل، کلاردشت، آذربایجان، کرمانشاه، لرستان، خوزستان، جنوب ایران و بعضی نواحی در استان فارس می باشد.

ترکیبات مهم:

مهمترین ترکیبات خار مریم شامل 3 – 5/1 درصد سیلی مارین است که مخلوطی از فلاونولیگنان ها از جمله سیلی بین، سیلی دیانین و سیلی کریستین است.
بیشترین در صد سیلی مارین در میوه های گیاه است. از بین مواد مذکور سیلی بین فعالترین جسم موثر گیاه است. دانه های خار مریم حاوی 30 – 20 درصد روغن ثابت هستند که بیشترین در صد آن را اسید لینولئیک (60%) تشکیل می دهد. دانه ها همچنین حاوی 35 – 25 درصد پروتئین و مقداری موسیلاژ است.

دارو شناختی و اثرات مهم:

فرآورده های این گیاه در اروپا به طور وسیع برای هپاتیت مصرف می شوند. یکی از بهترین گیاهان محافظ کبد خارمریم است. اثرات محافظت کبد شامل موارد زیر است:

• خنثی کردن رادیکال های آزاد
• خاصیت ضد اکسیدان آن چندین بار از ویتامین E بیشتر است و به این دلیل محافظ خوبی برای کبد است.
• اثر بر روی گلوتاتیون کبدی
• محافظت کبد از مواد شیمیایی و دارو ها
• تحریک سنتز پروتئین ها در کبد

مهم ترین اثرات گزارش شده:

آدرنرژیک، ضد حساسیت، ضد سرطان، ضد افسردگی، ضد سم، ضد سم قارچ، ضد ادم، ضد ورم، ضد لوکوتری ان ها، ضد اکسیدان، ضد پروستا گلاندین، ضد ویروس، ملین، صفراآور، مسهل، معرق، هضم کننده غذا، قاعده آور، محافظ کبد، کاهش چربی خون، کاهش کلسترول، سمپاتولی تیک، مهار کننده لیپوکسی ژناز، مهار کننده eAMP فسفودی استراز و تولیدکننده گلوتاتیون.